Cô Bơ Bông, còn gọi là Cô Ba Hàn Sơn hay Cô Bơ Thác Hàn, là một thánh cô nổi tiếng trong Tứ Phủ Thánh Cô. Đền chính thờ Cô hiện nay là Đền Ba Bông tại xã Hàn Sơn, huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về thần tích, sự linh thiêng của Đền Cô và sự hy sinh cao cả của những thủ nhang đồng đền nơi đây.
Sự Tích Đền Cô Bơ Bông
Vào khoảng năm 1939 – 1940, Đền Bơ Bông bị giặc Nhật phá đổ và đốt tượng. Cụ Nguyễn Trọng Khanh, thủ nhang của đền, đã bí mật cứu được một số bài vị, bát hương, đỉnh thờ và pho tượng của Cô. Sau đó, cụ đã xin giặc Nhật lập đền thờ Trần Hưng Đạo ở khu bãi bồi bên sông, cách đền cũ khoảng 200m. Dưới sự quyết tâm của cụ và bà con làng xóm, một ngôi đền ba gian bằng tre nứa đã được xây dựng.
Sau cụ Nguyễn Trọng Khanh, cụ Nụ làm thủ nhang và có công rất lớn trong việc tôn tạo lại đền. Cụ đã bán hết nhà cửa và ruộng đất để xây dựng ngôi đền gạch lợp ngói năm gian. Cụ mất vào khoảng năm 1994 – 1995 và được nhân dân xây dựng mộ hoành tráng tại nghĩa trang Hàn Sơn.
Năm 1996, Đền Cô được công nhận là di tích lịch sử cấp quốc gia, ghi nhận công lao và sự hy sinh của hai cụ thủ nhang là cụ Trọng và cụ Nụ.
Thần Tích Về Cô Bơ Bông
Theo cuốn “Lê Triều Thần Phả Ngoại Biên” lưu giữ tại Thái Miếu họ Lê, thần tích Cô Bơ Bông được ghi chép như sau: Năm 1432, vua Lê Lợi mộng thấy một nữ thủy thần báo mộng rằng cô là con gái vua Thủy Tề, người đã giúp vua thoát khỏi địch ở ngã ba sông Thác Hàn. Để tỏ lòng biết ơn, vua Lê Lợi đã hứa gả cháu trai mình là tướng quân Lê Khôi cho cô. Tuy nhiên, sau khi kháng chiến thành công, vua không tìm thấy cô gái và lời hứa không được thực hiện.
Sau giấc mơ, vua Lê Lợi nhận ra cô gái tỉa ngô là con gái vua Thủy Tề, đã phong cô là “Thượng Đẳng Thần” và cho xây dựng đền Cô để tưởng nhớ công lao của cô.
Ngày Tiệc Cô
Ngày 12 tháng 6 âm lịch là ngày rước Cô lên đền Mẫu, được coi là ngày chính tiệc của Cô. Tuy nhiên, nhiều nơi vẫn tổ chức ngày tiệc Cô vào ngày 8 tháng 2 âm lịch, là ngày mất của Cô theo truyền thuyết.
Kết Luận
Đền Cô Bơ Bông tại xã Hàn Sơn, Thanh Hóa, là nơi thờ tự linh thiêng, ghi nhận sự hy sinh và công lao của các thủ nhang qua nhiều thế hệ. Thần tích và huyền thoại về Cô Bơ Bông không chỉ là những câu chuyện hấp dẫn mà còn là biểu tượng của lòng trung thành và tinh thần hy sinh cao cả. Du khách đến đây không chỉ để cầu bình an mà còn để tìm hiểu và tôn vinh những giá trị văn hóa, lịch sử đáng quý của vùng đất này.
