Chầu Đệ Nhị là hóa thân của Mẫu Thượng Ngàn , vị Thánh thống soái trong các hàng Chầu , cai quản vùng non nước , sơn cước :
Vốn dòng công chúa thiên thai
Giáng về hạ giới quản cai Thượng Ngàn
Quản cai các lũng cùng làng
Sơn tinh cầm thú hổ lang khấu đầu …”
Tương truyền bà là con gái của một gia đình người Mán ở Đông Cuông , tỉnh Yên bái , Bà sinh ra lúc bố mẹ đã già , ngoài 50 tuổi . Từ nhỏ bà chỉ làm việc thiện , không lấy chồng . Sau khi mất bà hiển linh luôn cứu nguy dân lành nên nhiều nơi lập đền thờ cúng , không ai ngồi đồng mà Bà không giáng . Khi giáng bà mặc sắc phục người Mán , màu xanh , đặc trưng cho nhạc Phủ
Trong bản Bách thần lục , thần tích của Chầu bà Đệ Nhị đồng nhất với thần tích của Thánh Mẫu Thượng Ngàn ở vùng Bắc Lệ – Lạng Sơn . Đó chính là công chúa La Bình con gái của Sơn tinh , được phong là Thượng Ngàn Công Chúa , cai quản 81 cửa rừng cõi Nam Giao
Văn hầu:
Đông cuông tuần quán giáng đàn chứng đây
Trên ngàn gió cuốn rung cây
Dưới khe cá lặn chim bay về ngàn
Canh khuya nguyệt lặn sao tàn
Chiếc thoi bán nguyệt khoan khoan chèo vào
Gập ghềnh quán thấp lầu cao
Chèo ra núi đỏ chèo vào ngàn xanh
Thượng ngàn tôi tú anh linh
Ngôi cao công chúa quyền hành núi non
Anh linh đã có tiếng đồn
Sấm ran mặt bể mưa tuôn đầu ghềnh
Da ngà mắt phượng long lanh
Mày hoa tươi tốt tóc xanh rườm rà
Nhụy hồng tuyết điểm màu da
Cổ tay tựa ngà đầu vấn tóc mai
Vốn dòng công chúa Thiên thai
Giáng sinh hạ giới quyền cai thượng ngàn
Quyền cai các lũng các lang
Sơn tinh cầm thú hổ lang khấn đầu
Quyền cai tam thập lục ngàn châu
Chín từng khe suối một bầu tiêu dao
Rong chơi ngàn quế ngàn đào
Khi ra thác cái lúc vào thác con
Chim kêu vượn hót véo von
Chớp bể đôi đoạn mưa nguồn từng phen
Nàng ân nàng ái vốn dòng sơn trang
Tính hay măng trúc măng giang
Song đăng ai thấp thoáng bên lầu
Song đăng tiên chúa múa hầu mẫu vương
Soi cho quốc phú dân cường
Soi trong nam việt bốn phương thái hòa
Soi từ thành thị tới kinh đô
Soi cho non nước bốn mùa thêm xuân
Hái hoa lan, hái hoa huệ hoa lan thượng thừa
Hoa hải đường nở trước mùa xuân
Quỳnh hoa đua nở xa gần
Đào tiên thạch lựu thanh tân chơi bời
Hoa mận đào rực rỡ tốt tươi
Hoa thủy tiên sắc nước nghiêng trời
Vui chơi nước nhược non hồng
Phố Cát Đền Sòng sông Cả sông Thao
Lân rờn vượn múa thấp cao
Ngàn mây thấp thoáng trăng sao lững lờ
Nón buồm vai quảy lẵng hoa
Đền khi miếu nọ vào ra chơi bời
Khi thanh vắng lúc lại êm trời
Thanh vắng lúc lại êm trời
Ngự trên đỉnh núi ghẹo người Hằng nga
Tang tình thôi hát lại ca
Bẻ bai giọng Xá ê a giọng Mường
Tiếng Kinh tiếng Mán tỏ tường
Lục châu quan hỏa líu lường líu lo
Rong chơi bát cảnh ngũ hồ
Đua chèo bẻ lái hò dô lại về
Rong chơi ngàn mái ngàn me
Ngàn giang ngàn nứa trúc tre ngàn vầu
Đôi cô Thổ Mán theo hầu
Cô xe chỉ thắm cô xâu hạt vàng
Trên sơn lâm dọn quán bán hàng
