Đền Cô Chín Sòng Sơn là nơi thờ chính của Cô Chín Sòng Sơn, đồng thời cũng được coi là nơi thờ chính của Mẫu Cửu và Chầu Cửu. Do danh tiếng của Cô Chín Sòng Sơn quá lớn, nên đôi khi mọi người chỉ nghĩ đây là nơi thờ chính của riêng Cô Chín. Hiện nay, trong cung cấm của Đền Cô là nơi thờ Mẫu Cửu, còn Chầu Cửu có một cung riêng ở bên tay trái của Cung Cô Chín.
Vị Trí và Ý Nghĩa
Đền Cô Chín Sòng Sơn tọa lạc tại Phường Bắc Sơn, thị xã Bỉm Sơn. Nếu từ Hà Nội về Thanh Hóa, Đền Mẫu Sòng Sơn nằm ở bên phải đường, thì Đền Cô Chín Sòng Sơn nằm bên trái. Hai đền chỉ cách nhau khoảng gần một cây số.
Tại sao Đền Cô Chín Sòng Sơn được coi là nơi thờ chính của Mẫu Cửu và Chầu Cửu?
Cô Chín là hầu cận không chỉ của Mẫu Liễu, mà còn của Mẫu Cửu Trùng. Vì thế, Mẫu Cửu được thờ tại cung cấm của Đền Cô Chín Sòng Sơn. Mẫu Cửu tuy không giáng trần, nhưng có một đền thờ riêng tại Đền Mẫu Cửu ở Ninh Sở, Thường Tín, Hà Nội. Đền Mẫu Cửu Ninh Sở được coi là nơi thờ chính của Mẫu, còn Đền Cô Chín Sòng Sơn được coi là nơi thờ chính thứ hai của Mẫu Cửu.
Chầu Cửu là hậu cận của Mẫu Cửu, chuyên biên chép sổ sách. Tương truyền, Chầu giáng hiện tại đất Thanh Hóa, đôi khi giá ngự trong Đền Sòng. Vì vậy, đôi khi người ta cũng gọi là Chầu Cửu Đền Sòng. Do đó, Đền Cô Chín Sòng Sơn được coi là một nơi thờ chính của Chầu Cửu.
Sự Xuất Hiện của Đền Cô Chín Sòng Sơn Thứ Hai
Tại phía trước Đền Cô Chín Sòng Sơn, nằm bên dòng suối có một Đền Cô Chín Sòng Sơn khác. Đây là ngôi đền nhỏ của một thanh đồng tự xây dựng vào khoảng năm 1993, thuộc phần quản lý tư nhân và không được công nhận là di tích lịch sử. Ngôi đền này đã làm nhiều người lầm tưởng đây là ngôi đền cổ của Cô Chín Sòng Sơn.
Thân Thế Cô Chín Sòng Sơn
Theo truyền thuyết, Cô Chín Sòng Sơn vốn là một tiên nữ trên Thiên Đình, bị giáng xuống hạ giới để theo hầu Mẫu Liễu Hạnh. Cô đã bôn ba khắp nơi và cuối cùng dừng chân tại đất Thanh Hóa, nơi cô được nhân dân lập đền thờ. Cô Chín Sòng Sơn là một thánh cô có nhiều quyền phép, thường ngự đồng và giúp người chữa bệnh.
Các Tên Gọi Khác của Cô Chín
Ở một số địa phương, Cô Chín còn được biết đến với các tên gọi khác như Cô Chín Rồng, Cô Chín Suối, Cô Chín Thượng. Tất cả đều chỉ là Cô Chín Sòng Sơn, đại diện cho cả ba ngôi Thượng Thiên, Thượng Ngàn và Thoải phủ.
Các Đền Thờ Khác của Cô Chín
- Đền Cô Chín Thượng Bắc Giang: Nằm ở huyện Yên Thế, Bắc Giang, đây là đền thờ Cô Chín Thượng Thiên, một ngôi đền đẹp và linh thiêng.
- Đền Cô Chín Suối Rồng: Nằm cạnh Suối Rồng, thị trấn Đồ Sơn, Hải Phòng.
- Đền Cô Chín Tây Thiên: Một ngôi đền mới xây gần đây ở quần thể du lịch tâm linh Tây Thiên.
- Đền Cô Chín Đồng Mỏ: Nằm trên lưng chừng một ngọn núi tại thị trấn Đồng Mỏ, Lạng Sơn.
Sự Tích và Sự Linh Thiêng
Đền Cô Chín Sòng Sơn là nơi linh thiêng, với nhiều truyền thuyết và câu chuyện kỳ bí về Cô Chín. Đền đã trải qua nhiều biến cố lịch sử, nhưng vẫn giữ được sự tôn kính và lòng tin của người dân.
Cô Chín Sòng Sơn còn được gọi là Cô Chín Giếng, vì trước đền có chín miệng giếng tự nhiên do đền cô cai quản. Cô Chín nổi tiếng với phép thần thông và khả năng bói toán, giúp vua và dân lập đền thờ cô.
