Tín ngưỡng Thờ Mẫu Tam Phủ là một hình thức thờ cúng người Mẹ hóa thân ở các miền trời, sông nước và rừng núi, được hình thành trên nền tảng tín ngưỡng thờ Nữ thần.
Thánh Mẫu Liễu Hạnh và Các Vị Thánh Mẫu Khác
Người dân thờ cúng Thánh Mẫu Liễu Hạnh cùng với các vị Thánh Mẫu cai quản miền trời, rừng, nước, những nhân vật lịch sử hoặc huyền thoại có công với nước, với dân.
Mẫu Đệ Nhất Thiên Tiên
Trong nhánh Tứ Phủ của Đạo Mẫu, Mẫu Liễu Hạnh được coi là Mẫu Đệ Nhất Thiên Tiên, đại diện cho Mẫu Thiên Tiên trên cõi hạ giới. Mẫu thường mặc áo đỏ và ngồi ở chính giữa. Ngoài ra, Mẫu còn có danh hiệu là Bán Thiên Công Chúa (Mẫu Bán Thiên). Hầu hết các đền phủ hay điện thờ tại gia đều có ban thờ Mẫu Bán Thiên ngoài trời. Mẫu Đệ Nhất được thờ tại các địa điểm nổi tiếng như Phủ Tây Hồ và Phủ Tiên Hương. Mẫu Đệ Nhất thường bị nhầm lẫn với Mẫu Cửu Trùng Thiên, vị thần cai quản chín tầng trời.
Mẫu Thượng Ngàn
Mẫu Thượng Ngàn cai quản miền núi cao, rừng sâu, xuất phát từ hình ảnh Bà Chúa Thượng Ngàn trong tín ngưỡng của các dân tộc miền núi. Mẫu Thượng Ngàn đóng vai trò quan trọng trong đời sống tâm linh của người dân, bảo hộ cho sự bình an và phát triển của vùng rừng núi.
Mẫu Đệ Tam Thoải Phủ
Mẫu Đệ Tam Thoải Phủ cai quản miền biển, đặc biệt là các con sông lớn và các vùng biển. Mẫu Thoải Phủ là biểu tượng của sự giàu có và thịnh vượng, bảo vệ ngư dân và người đi biển.
Mẫu Địa
Mẫu Địa trong Tứ Phủ chính là Mẫu Liễu Hạnh, vị thần chủ của Tứ Phủ. Ngài cai quản tất thảy miền đất nhân gian, khác với Mẫu Địa Phủ, người cai quản địa ngục. Cần lưu ý rằng Mẫu Địa Tiên không phải là Địa Mẫu hay Phật Mẫu Diêu Trì trong các tín ngưỡng khác, điều mà nhiều người hay nhầm lẫn.
Kết Luận
Tín ngưỡng Thờ Mẫu Tam Phủ không chỉ là một phần quan trọng của văn hóa Việt Nam mà còn thể hiện sự tôn kính và lòng biết ơn của người dân đối với các vị thần bảo hộ. Từ Mẫu Đệ Nhất Thiên Tiên đến Mẫu Thượng Ngàn và Mẫu Đệ Tam Thoải Phủ, mỗi vị Mẫu đều có vai trò quan trọng và ý nghĩa sâu sắc trong đời sống tâm linh của người Việt.
