Cô Bé Thượng Ngàn, một vị tiên cô trên tòa Sơn Trang, theo hầu Mẫu Thượng Ngàn, nổi tiếng là tiên cô rất hay ngự đồng. Mặc dù cô có một số đền thờ riêng, cô thường được phối thờ ở các cung hay lầu cô trong các đền phủ.
Cô Bé Thượng Ngàn thường được gọi tên theo địa danh của các đền thờ, vì vậy có nhiều Cô Bé Thượng Ngàn khắp các cửa rừng, và mỗi nơi lại có một thần tích riêng. Những thần tích này chủ yếu được truyền miệng nên có sự khác biệt ở mỗi đền thờ.
Một số Đền Thờ Nổi Tiếng của Cô Bé Thượng Ngàn
- Cô Bé Thượng Ngàn (Thị xã Lạng Sơn)
- Cô Bé Suối Ngang (Hữu Lũng)
- Cô Bé Đèo Kẻng (Thất Khê)
- Cô Bé Đông Cuông (Yên Bái)
- Cô Bé Tân An (Lào Cai)
- Cô Bé Cây Xanh (Bắc Giang)
- Cô Bé Nguyệt Hồ (Bắc Giang)
- Cô Bé Minh Lương (Tuyên Quang)
- Cô Bé Mỏ Than (Tuyên Quang)
Ngoài ra, còn nhiều nơi khác thờ Cô Bé Thượng Ngàn.
Sự Tích về Cô Bé Thượng Ngàn
Mỗi đền thờ Cô Bé Thượng Ngàn đều có một thần tích riêng, phản ánh sự đa dạng và phong phú của tín ngưỡng dân gian.
Cô Bé Tân An (Lào Cai)
Bên bờ sông Hồng tại thôn Tân An 2, xã Tân An, huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai, có ngôi Đền Cô Tân An, nơi thờ một nữ chúa tên Hoàng Bà Xa. Tương truyền, bà cùng cha là Đức Quan Hoàng Bảy đã chinh phạt giặc ác, giữ yên bờ cõi.
Cô Bé Minh Lương (Tuyên Quang)
Theo truyền thuyết, vào thời nhà Trần, ở tổng Minh Lương (xã Lang Quán hiện nay), có hai vợ chồng già sống nhờ xúc tôm tép. Một hôm, bà tìm được hai quả trứng lạ, mang về thả vào chum nước và sau đó bà mang thai, sinh ra cô bé Minh Lương. Hai quả trứng nở thành hai con rắn, luôn quấn quýt bên cô. Sau này, cô bị hai con rắn giết chết nhưng linh hồn của cô vẫn linh thiêng, giúp dân dẹp giặc và chữa bệnh.
Cô Bé Mỏ Than (Tuyên Quang)
Thần Kim Quy rủ cá Kình mang hết mỏ quý ra biển Đông. Cô Bé cưỡi hai con rồng xuống, đè thần Kim Quy hóa đá, bảo vệ mỏ quý. Người dân truyền rằng nhờ cô mà vùng đất này có mỏ than quý giá, còn gọi là vàng đen của đất nước. Cô cũng chữa bệnh và bảo vệ dân lành, đặc biệt là những người mắc bệnh tâm thần.
Di sản Tâm Linh
Cô Bé Thượng Ngàn không chỉ là biểu tượng của lòng trung thành và hiếu thảo mà còn là hiện thân của sức mạnh và lòng nhân ái. Những đền thờ cô trên khắp Việt Nam là nơi người dân tìm đến để cầu nguyện, xin cô phù hộ cho cuộc sống an lành và hạnh phúc.
Đền thờ Cô Bé Thượng Ngàn là điểm đến tâm linh quan trọng, thu hút nhiều du khách và tín đồ từ khắp nơi, là nơi để mọi người hiểu thêm về tín ngưỡng và văn hóa dân gian đặc sắc của Việt Nam.
